Publiczna Szkoła Podstawowa im. ks. Jana Twardowskiego w Buczu

ul. Okulicka 6

Bucze

tel/fax (14) 6868860

 

Adres

ul. Okulicka 6


Bucze


tel/fax (14) 6868860


 


Zaburzenia mowy i języka.

Zaburzenia mowy i języka

          Rodzice obserwując rozwój dziecka skupiają się przede wszystkim na jego rozwoju ruchowym - w pierwszym roku życia. W drugim roku życia zaczynają zwracać uwagę między innymi na rozwój mowy, oczekują intensyfikacji rozwoju mowy, a przyczyn niepowodzeń szukają w ostatnich tygodniach życia dziecka, bez szukania przyczyn w pierwszych fazach życia, czy nawet w życiu płodowym.

Na rozwój mowy mają wpływ tzw. czynności prymarne (pierwotne) tzn. biologiczne, związane
z kompleksem ustno-twarzowym dotyczącym w szczególności oddychania i przyjmowania pokarmów i picia.

Do czynników, które warunkują prawidłowy rozwój mowy należą:

  1. Prawidłowe dojrzewanie układu nerwowego;
  2. Prawidłowy przebieg ciąży;
  3. Prawidłowy, fizjologiczny przebieg porodu;
  4. Dobry stan fizyczny noworodka;
  5. Prawidłowa koordynacja nerwowo-mięśniowa;
  6. Pojawienie się, dojrzewanie, integracja i wygasanie o czasie odruchów ustno-twarzowych;
  7. Prawidłowa budowa narządów artykulacyjnych;
  8. Sprawne działanie narządu słuchu, wzroku, zmysłu kinetycznego
  9. Prawidłowe oddychanie
  10. Czynniki środowiskowe związane z zapewnieniem dziecku odpowiednich warunków dla rozwoju fizycznego, psychicznego i społeczno-emocjonalnego.

Pierwsze słowo, jakie wypowiada dziecko wynika z treningu umiejętności społecznych (nabywanych umiejętności, poznawczych, percepcji słuchowej, ćwiczeń związanych z czynnościami pokarmowymi, piciem i oddychaniem.

Na poszczególnych etapach rozwoju życia dziecko rozwija umiejętności związane z rozwojem mowy. I tak są to:

  • Krzyk-(do 8 tygodnia życia)
  • Gruchania(głużenie), śmiech, krzyk, pisk(od 8 do 20 tygodnia)
  • Wokalizowania prostych sylab(16-30 tydzień)
  • Kombinowanie samogłosek i spółgłosek, samo naśladownictwo(od 25 tygodnia).
  • Intensywne gaworzenie ma-ma, ta-ta, pojawiają się pierwsze słowa mama, tata(7-12 miesiąc życia)
  • Częste gaworzenie, używanie słów z podwójnymi sylabami, np. bun bum, monologowanie, używanie wyrazów dźwiękonaśladowczych(12-18 miesiąc życia);
  • Powtarzanie wielokrotnie używanych słów z otoczenia-echolalia rozwojowa- łączenie dwóch wyrazów w proste zdania np. mama daj, tata oć(18-24 miesiąc życia)
  • Nazywanie większości przedmiotów z otoczenia, zadawanie pytań, używanie przeciwieństw, używanie liczby mnogiej, budowanie zdań(2-3 rok życia)
  • Budowanie coraz dłuższych zdań, zadawanie i odpowiadanie na pytania(3-4 roku życia)

Mowa rozwija się w relacji z opiekunami, w zabawie z rówieśnikami, podczas aktywności własnej dziecka, kiedy podejmuje zabawę, obserwuje otoczenie, przejawia zaciekawienie światem  
i poszukuje odpowiedzi na pytania dotyczące wszystkiego, co otacza je i przeżywa, podejmuje zabawy tematyczne: w dom, lekarza, gotowanie, policjanta.

Zaburzenia mowy dzielimy na:

  • Specyficzne zaburzenia mowy, które w okresie szkolnym skutkują zaburzeniami pisania, czytania, opanowania ortografii, trudnościami w kontaktach interpersonalnych oraz zaburzeniami emocjonalnymi
  • Specyficzne zaburzenia artykulacji rozpoznaje się u dzieci, u których stopień posługiwania się dźwiękami jest gorszy do ich wieku umysłowego
  • Zaburzenia ekspresji mowy rozpoznaje się u dzieci, u których ekspresja mowy jest na niższym poziomie do ich rozwoju umysłowego
  • Zaburzenia rozumienia mowy rozpoznaje się u dzieci, u których poziom rozumienia mowy jest niższy od poziomu rozwoju umysłowego.
  • Nabytą afazję z padaczką-zespół Landaua-Kleffnera- u dzieci diagnozowane są napady padaczkowe w wieku 3-7 lat, występuje utrata umiejętności językowych zachowując sprawność intelektualną z powodu zapalenia mózgu).
  • Jąkanie się(zacinanie i mowa bezładna) polega na trudności w rozpoczęciu mowy, zacinanie się, przeciąganie dźwięków i sylab.

Zaburzenia mowy wymagają diagnozy, im jest ona rozpoczęta wcześniej, tym wcześniej mogą być podejmowane działania zaradcze, terapeutyczne. Należy rozpocząć diagnozę od skierowania się do logopedy lub neurologopedy, gdy opóźnienie rozwoju mowy przekracza 6 miesięcy
w stosunku do norm rozwojowych. Konsultacje wskazane są też w przypadku dzieci, które urodziły się przedwcześnie, w wyniku powikłanej ciąży, lub powikłanego porodu. Konsultacja wskazana jest także wobec dzieci, które mają nieprawidłowe odruchy ustno-twarzowe, mają trudności w karmieniu, były długo po urodzeniu karmione przez sondę.

Starsze dzieci, które mają bardzo ubogi zasób słownictwa biernego i czynnego wskazane jest, by konsultować także z neurologopedą, lekarze laryngologiem i neurologiem. Leczenie/terapia logopedyczna może rozpocząć się w każdym wieku, nie jest on ograniczeniem, nie jest nim też płeć dziecka uwarunkowaniem do podjęcia terapii i jej skuteczności.

W naszej szkole pierwszy kontakt zarówno dzieci, jak i rodzice mają z wychowawczyniami
w oddziałach przedszkolnych: paniami Eweliną Wójcik, Joanną Malik, Marią Patułą i Moniką Hebdą. Pani Maria Patuła jest także specjalistą- logopedą prowadzi zajęcia logopedyczne - dla uczniów ze zdiagnozowanymi problemami natury logopedycznej.  Diagnoza trudności odbywa się zwykle podczas codziennych kontaktów z dziećmi, obserwacji ich zachowania, kontaktów z dziećmi i dorosłymi. oraz raz w roku, zwykle na początku roku szkolnego- przeprowadzane są badania przesiewowe. Oznacza to, że dzieci przechodzą specjalistyczną diagnozę logopedyczną ukierunkowaną na wyłonienie dzieci, wobec których należy podjąć terapię logopedyczną w szkole lub pokierować do dalszej specjalistycznej diagnozy poszerzonej o diagnozę psychologiczno-pedagogiczną, czy też laryngologiczną, neurologiczną. Najczęściej wystarczająca jest terapia logopedyczna prowadzona  w szkole.

W szkole utworzony jest gabinet pomocy psychologiczno-pedagogicznej w którym odbywa się terapia, zapewnione są dobre, stałe warunki dla dzieci do prowadzonych zajęć.

 

21.01.2021

opr. Agnieszka Skołyszewska

na podstawie „Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży” red. Agnieszka Gmitrowicz i Małgorzata Janas-Kozik